Viyana Filarmoni'yle Yeni Yıla Girmek

Herkese nasip olmaz. 2012'yi dünyanın en ünlü konser salonlarından birinde, dünyanın en meşhur orkestralarından birini, dünyanın gelmiş geçmiş en ünlü konser organizasyonunda dinleyerek bitirdim! Bunun üstüne daha başka söz var mı söylenecek? YOK!!!
Şef, çok sevdiğim Franz Welser-Möst, Strauss hanedanı, Wagner , Verdi , Lanner gibi büyük ustaların eserlerinden oluşan bir konser programında, orkestrayı yumuşacık yönetti. Böyle denilebilir mi bilemiyorum. Yani bir şef için orkestrayı yumuşacık yönetti diye...Ama aklıma ilk gelen sıfat bu oldu...Neden bilmiyorum...

Benim yerim üstteydi. Balkonda, orkestrayı tam karşıdan gören bir noktadan, her şeyi içime sindire sindire seyrettim. İnsanları, San Remo'dan gelen çiçekleri, şıkır şıkır parlayan kristal avizeleri, salonun altın rengine bürünmüş ünlü karyatidlerini içime çektim ve bir yandan da çocukluk hayalimi gerçekleştirebilmiş olmanın keyfini sürdüm her anında. Veee tabii ki her yılbaşı konserinin sonunda olduğu gibi, Radetzky Marşı'nda avuçlarım patlayasıya el çırptım. Gözlerimde yaşlarla...

Evet, biliyorum, bu konser artık çok ticari gelebilir müzik ''ÇOKBİLEN''lerine, sanatsal anlamda yeterince üst düzey, sofistike bulmayabilirler, hatta çok turist geliyor diye burun kıvırabilirler ama ben aynı kanıda değilim. Yeni yıl konserinde hiç kimse sofistike bir program beklemiyor ki zaten!!! Bunu isteyenler için zaten tonlarca festival var. Burada amaç eski yılı müzikle uğurlayıp, yeni yılı keyifle karşılamak...Ve dün akşam bunu yaptık. Eski yılı Viyana Filarmoni'yle uğurladık!!! 

Bu yazının sonuna bir de ilave yapalım. Buradan sonra okuyacaklarınız, Andante dergisi'nin Şubat sayısında yayınlanan yazımdan alınmıştır:

Viyana Filarmoni Orkestrası’yla Yeni Yıla Dokunmak

İlknur AKMAN

Herkesin bildiği şeyleri anlatıp, malumun ilanını yapmak istemem ama yılbaşında Viyana’da olmak, havanın dondurucu ayazına rağmen , gönlümüzü sımsıcak etti.

Nasıl mı? İşte devamında okuyacaklarınız, bunun kısa bir hikayesidir.

Yılın son günlerini sanat ve müzikle sarıp sarmalanarak geçirmek hayaliyle, FEST TRAVEL’in organizasyonunda, Türkiye’den 30 kişi olarak yola çıktık. Niyetimiz hem şehrin seçkin sanat müzelerini gezmek, hem de yılbaşı akşamı, dünyanın en ünlü klasik müzik kurumlarından Viyana Filarmoni Orkestrası’nı  SİLVESTERKONZERT olarak bilinen yılbaşı konserinde izleyebilmekti. Aramızda bulunan bazı dostlarımız ise, bir adım ileri gidip, 1 Ocak sabahı, tüm dünya televizyonlarından naklen yayınlanan, YENİ YIL KONSERİ’nde bulunacaklardı. Heyecanlıydık…

Uçağımız Viyana’ya indiğinde, bizi açık ama oldukça soğuk bir hava karşıladı. Hava raporları önümüzdeki günlerin de benzer şekilde olacağını söylese de sonraki günler sandığımızdan daha yumuşak geçti.  Noelin hediye heyecanı bitmiş olmasına ragmen vitrinler hala ışıl ışıl, sokaklar hala cıvıl cıvıldı. Tatili fırsat bilen binlerce Avrupalı, şehri dostane bir istilayla doldurmuş ve  müzelerin girişlerinde uzun kuyruklar oluşturmuşlardı. Bu kuyruklara bizler de karıştık ve salonlarda omuz omuza Klimt, Brueghel ve Vermeer gibi ustaların izini sürdük. Güzel güzel gezip dolaşırken, aslında hepimizin gönlündeki arslan, tabii ki yılbaşı konseriydi.

En sonunda beklenen an geldi çattı: Otobüsümüze binmeden önce, toplu bir fotoğraf çektirip, Viyana’nın ve aslında tüm dünyanın en ünlü konser mekanlarından MUSİKVEREİN’ın, ALTIN SALON olarak da bilinen BÜYÜK SALON’una doğru yola koyulduk.

Eski şehrin surlarının bulunduğu bölgede, şimdinin moda tabiriyle, büyük bir kentsel dönüşüm projesi uygulamaya konulduğu sırada, artık işe yaramayan surlar yıkılır ve ünlü RİNG CADDESİ ortaya çıkar. Bu caddenin iki yanı, sıra sıra pek çok muhteşem binayla donatılır. İşte bu dönemde, 1863 yılında, İmparator I.Franz Joseph tarafından verilen arazi üzerinde yapımına başlanan Musikverein, devrin modasına uygun, neoklasik tarzda,  antik Yunan tapınağı şeklinde inşa edilir. Binanın mimarı olan TEOPHIL HANSEN, RING CADDESİ üzerinde bu tarzda daha pek çok bina inşa etmiş olmasıyla tanınıyor. Hızlı sayılabilecek bir tempoyla inşası süren MUSIKVEREIN, 6 Ocak 1870 tarihinde açılır.  Viyana’nın ileri gelenleri salona akın ederler ve bu artık yeni bir devrin başlangıcıdır.

BÜYÜK SALON, her yana hakim altın rengi, ihtişamlı tavan freskoları ve dikkat çekici heykelleri sebebiyle, her ne kadar kimileri tarafından ‘’Bir konser salonu için fazlaca süslü’’ olduğu ve ‘’İnsanı müziğe konsantre olmaktan alıkoyacağı’’ endişesiyle eleştirildiyse de, bu korkulan hiç bir zaman olmaz ve salon, güzelliği, zenginliği ve özellikle de olağanüstü akustiği ile tüm müzik dostlarının kalbine kazınır. İçindeki her santimetrekarenin, her sütunun ve her girinti çıkıntının titizlikle hesaplandığını pek çok kaynaktan okuyoruz. İşte bizler de 31 Aralık 2012 akşamı, aklımızın bir köşesinde bu bilgiler ve gönlümüzde konser heyecanıyla ALTIN SALON’a girdiğimizde, 1870 yılındaki açılış konserinin havasını kokluyorduk adeta.

Bu yıl için hazırlanan konser programına göz attığımızda, alıştığımız Strauss valsleri ve polkalarının yanısıra, 2013’ün anlamını vurgulayan iki parça, özellikle dikkat çekici geldi. Müzikseverlerin bildiği gibi, 2013 yılı tüm dünyada, Wagner ve Verdi tutkunları için çok çok özel bir yıl olacak. 200. doğum yılları münasebetiyle, bu iki büyük bestecinin eserleri özel sunumlarla sahnelere, salonlara ve hatta binlerce yıllık arenalara taşınacak. Viyana Filarmoni Orkestrası da, tüm dünya tarafından izlenen yılbaşı konserinin programına, bu iki bestecinin eserlerini alarak, 2013’ün Wagner ve Verdi’yle anılacağını bir kere daha kanıtlamış oldu. Tarihsel bağlara baktığımızda ise, Strauss kardeşlerin Wagner’in müziğine olan hayranlıklarını, Strauss Orkestrası’nın Wagner’in pek çok eserinin Viyana’daki ilk seslendirilişlerini yaptığını ve Wagner’in de  özellikle oğul Johann Strauss’un eserlerinin bazılarını uyarladığını görüyoruz. Benzer durum Verdi-Strauss ilişkisinde de görülebiliyor. Viyana ile İtalya ve de özellikle Milano arasındaki müzikal bağlar tarih boyunca çok kuvvetli olmuştur.  Pek çok müzisyen bu iki şehir arasında adeta mekik dokumuş ve Giuseppe Verdi de 1843-1852 yılları arasında pek çok kere Viyana’ya gelip, operalarını yönetmiştir. Özellikle 12 Mayıs 1852 tarihli Rigoletto temsili, büyük bir başarı kazanmış ve aynı yılın Temmuz ayındaki Volksgarten konserlerinde, oğul Strauss’un  ‘’Melodies Quadrille’’ serisine ilham vermiştir.

Bir zamanlar Avusturya toprağı olan Dalmaçya kıyılarında doğup, İtalya topraklarında müzik eğitimi alan ve sonunda Viyana’ya demir atan Franz von Suppe’nin ‘’Leichte Cavallerie’’ operetta’sının uvertürü, Gustav Mahler’in ardılı olarak Filarmoni konserlerini sürdüren oğul Josef Hellmesberger’in polkası, dansın Mozart’ı olarak anılan Joseph Lanner’in Styria Dansları konser programına renk ve zenginlik katan diğer eserler oldular.

Bu güzel konseri, Viyana’nın en önemli sanat kurumlarından Viyana Devlet Operası’nın başındaki isim, Franz Welser-Möst yönetti. 1950 yılında Linz’de dünyaya gelen Welser-Möst, hepimizin hatırladığı gibi, iki yıl önceki yılbaşı konserini de yönetmişti. Ben tabii ki böyle dünyaca ünlü ve çok önemli konumdaki bir şefin yetkinliğini ölçüp biçecek konumda değilim ama bana ‘’ nasıl yönetti’’ diye sorsalar, ‘’yumuşacık’’ diye cevap verirdim… Konserin son parçasında, önündeki koca sandığı açıp, orkestranın, marifetlerini en iyi şekilde sergileyen üyelerini bir Noel Baba edasıyla, çaldıkları enstrümanları da hatırlatan hediyelerle ödüllendirmesi, bu yılki konserin hoşluğu oldu.

Gelenekselleşmiş olduğu üzere, konserin bis bölümünde Mavi Tuna’yı dinleyip ardından Radetzky Marşı’nda el çırparak orkestraya eşlik ederken, hepimizin gönlünde, bir hayali gerçekleştirmiş olabilmenin mutluluğu vardı. Bir yılı bu şekilde bitirip, yenisine adım atmak umutlarımızı tazeledi ve bu hayali gerçekleştirmemizi mümkün kılan FEST TRAVEL’e teşekkür ettik.

Ne diyelim? Hepimizin tüm hayallerinin gerçek olacağı güzel bir yıl olsun…